تکنیک افزایش دقت و تمرکز در دانش آموزان

مراحل یادگیری(فرایندهای روانی پایه):1- دقت 2–ادراک – 3-حافظه

1-دقت (توجه): اولین مرحله یادگیری است .دقت یعنی تمرکز کافی بر کاری جهت جایدهی آن در مغز.

انواع دقت: دقت بینایی-دقت شنوایی-دقت بویایی-دقت چشایی-دقت لامسه .

سهم حواس در یادگیری ،عبارتند از بینایی(75%) و شنوایی(13%) 3% بویایی -3%چشایی 6%لامسه.

لذا اکثر کودکان در دقت بینایی ودقت شنوایی مشکل دارند. در مراکز یادگیری بیشترین تاکید بر این مرحله صورت می گیرد زیرا ابتدا دانش آموز باید دقت داشته باشد تا بتواند به مراحل بعدی یادگیری برسد.

دقت بینایی:یعنی تمرکز بر آنچه که می بیند.

دقت شنوایی:تمرکز کافی بر آنچه که می شنود.

2-ادراک(درک وفهم): دومین مرحله یا فرایند یادگیری است .ادراک یعنی ثبت داده های حسی بطور معنا داری در مغز.ادراک هم مانند دقت می بایستی در کلیه حواس صورت گیرد ولی در مسئله آموزشی دو حس بینایی وشنوایی بیشترین نقش را دارند لذا در مرکز اختلالات بر ادراک بینایی وادراک شنوایی تاکید زیادی می گردد.

ادراک شنیداری: کودکان مبتلا به مشکلات یادگیری از نظر شنیدن مشکلی ندارند ولی در تفسیر آنچه که می شنوند دچار مشکل هستند.

ادراک دیداری: کودکان دارای مشکلات یادگیری در تفسیر آنچه که می بینند دچار اشکال هستند.

3-حافظه: یعنی توانایی بخاطر آوردن اطلاعات تازه آموخته شده. حافظه تقریباَ در تمام یادگیریها نقش اساسی دارد.حافظه نیز شامل کلیه حواس می شود ولی بیشترین تاکید بر حافظه بینایی وحافظه شنوایی است.

انواع حافظه: حافظه حسی(بینایی-شنوایی و...)-حافظه کوتاه مدت: در یافت اطلاعات برای مدت کوتاه .فقط یک دقیقه مطالب را نگه می دارد(9-5) کلمه یا عددرا در ذهن برای مدت کوتاه نگه می دارد-حافظه بلند مدت: دریافت اطلاعات در ذهن برای مدت طولانی.

حافظه بینایی: توانایی کودک در بخاطر آوردن کلمه ها-اشیاء و...

حافظه شنوایی:توانایی کودک در بخاطر سپردن ، به یاد آوردن وتکرار صحیح آن چیز یا چیزهایی که شنیده است.

علل بی دقتی و حواسپرتی

1-حواس پرتی درونی و ذهنی:مانند:

- مشغله ذهنی دانش آموز. شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم وغصه

-اضطراب و نگرانی

- گرسنگی و تشنگی

- ترس و خشم و شادی .

-بیماریها و....

-بی علاقگی به موضوع

- فشارهاى روانى

- ناراحتی های جسمی و روحی مادر در قبل ،هنگام و بعد از زایمان تاثیر مستقیمی بر دقت فرزند دارد.

2-بی دقتی و حواس پرتی بیرونی و محیطی:

*سردی و گرمی هوای کلاس.

*نور شدید و نور ضعیف،

*صداهای ناهنجار،

*روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و...

* گاهى برخى حوادث و اتفاقات، فضاى روانى فرد را دچار اختلال مى‏كند .

*در برخی موارد فرد احساس نیاز به موضوعی ندارد و این باعث عدم تمرکز او نسبت به آن موضوع می شود .

*در برخی موارد تکالیف سنگین باعث عدم تمرکز حواس دانش آموز می گردد.

*اغتشاشات فکری خانواده مانند: مشکلات ارتباطی ،اقتصادی و اجتماعی واعتیاد والدین (باعث میشود که کودک ویا نوجوان به این موضوع فکر کند)...

*کمبود محبت و نشاط در خانواده

*احساس نا امنی.

*توقعات بیش از ظرفیت از کودک .

*مقایسه کودک ونوجوان با سایر همسالان

راههای افزایش دقت و تمرکز حواس

-تهیه لیست‌ و یادداشت برداری کارها و تکالیف مربوطه که توسط معلم ارائه می شود.

-خستگی زیاد موجب عدم تمرکز است لذا کمی استراحت لازم است

- ازروانشناس و مشاور کمک بخواهید

-زمانی که دانش آموز دقت میکند او را تشویق نمایید و پاداش دهید

- از روشهای مختلف تدریس استفاده کنید.

-معلم میبایستی جهت افزایش دقت کودکان از مطرح کردن مطالب تکراری خودداری نموده و موضوع را عوض کند و از روش دیگری کمک بگیرد.

-نحوه نشستن دانش آموز در کلاس درس بر تمرکز وی موثر است.لذا مراقب باشید که دانش آموز در هنگام ارائه درس و.. سرش را به حالت خوابیده روی میز نگذاردو صاف و درست بنشیند.

-اگر مطالب بصورت شعر و یا ریتمیک باشد موجب تقویت دقت دانش آموزان میشود.

-نظم داشتن در امور تحصیلی بر تمرکز حواس می افزاید.کودکانیکه بی نظم هستند ،دقت کمتری هم دارند.

- به دانش آموز کم دقت مسئولیت داده و او را در کارهای گروهی شرکت دهید تا بدینوسیله برخی مطالب را از دوستان خود فرا بگیرد.

-اعتماد بنفس د انش آموز را با تشویق کردن افزایش دهید.

-خواب و غذای کافی در افزایش تمرکز حواس تاثیر فراوان دارند.لذادانش آموزان خواب آلود و یا گرسنه وحتی تشنه، کمتر به درس توجه می کنند .

-سعی کنید اضطراب و افسردگی دانش آموزان را از بین برده و روحیه آنان را تقویت نمایید.زیرا استرس و افسردگی بر یادگیری اثر منفی می گذارد.

-ورزش و بازی موجب افزایش دقت کودکان می شوند.

- اگر مطالبی که تدریس می شوند همراه با تصویر باشند برمیزان یادگیری دانش آموزان تاثیر فراوان دارند.

-معلم میبایستی در دانش آموزان ایجاد انگیزه نماید.زیرا نداشتن انگیزه از علل بی دقتی است .

- خنده باعث آرامش ونیز تمرکز حواس می شودو باعث می گردد که دانش آموزان سریعتر یاد بگیرند و بیشتر دقت نمایند.

-نوشتن با قلم، طبیعی تر وبهتر از تایپ کردن است .لذا در تکالیفی که به دانش آموز داده میشود این موضوع حتما رعایت گردد .

-تصورات منفی و خیالپردازیها میزان دقت کودکان و نوجوانان را کاهش می دهد.

- معلم با طرح سئوال های مختلف برقدرت تفکر وافزایش دقت دانش آموزان نقش بسزایی دارد.

- از دانش آموزان بخواهید در هنگام خواندن مطلب زیر آن خط بکشد و یا انگشت خود را زیر کلمات بگذارد و شمرده بخواند.

- علاقه داشتن نسبت به موضوعی سبب تمرکز می شود.

تمرینات پیشنهادی

*تعدادی مهره های رنگی تهیه کرده وابتدا مهره ها را روی میز بریزید تا کودک بی دقت به آنها نگاه کند چند مهره را کم و یا زیاد کنید و از کودک بخواهید که به شما بگویید چه تغییری رخ داده است؟

*از دانش آموز بخواهید تصاویر ناقص را کامل کند.

*به دانش آموز دو تصویر مشابه( که فقط در برخی جزییات با هم متفاوت هستند) نشان دهید و از او بخواهید تفاوت آنها را بگوید.

*از دانش آموز بخواهید با استفاده از نقشه ،محلهایی را که از او می پرسید به شما نشان دهد.

*نخ کردن مهره های رنگی بصورت یکی در میان و...

*از دانش آموز بخواهید جملات ناقص را به دلخواه خود کامل کند.مثال: من دیروز............

*بریدن شکلهای مختلف و چسباندن تصاویر توسط دانش آموز.

* چند وسیله کمک آموزشی و... را به کلاس بیاورید و به دانش آموزان نشان دهید سپس از دانش آموزی که بی دقت است بخواهید تا چشمانش راببندد و اشیاء را لمس کند ونام اشیاء را به شما بگوید.

* افزایش دقت و تمرکز با گوش دادن به صداهای مختلف و یادداشت کردن آنها توسط معلم روی تابلو.

* استفاده از مجموعه بشنو و پیدا کن جهت تقویت حافظه شنیداری ،افزایش دقت .

*استفاده از اعصاب سنج: پرورش دقت وتوجه ،هماهنگی چشم ودست

* استفاده از مینی بسکتبال تقویت دقت و،هماهنگی چشم ودست .

* استفاده از دارت جهت هماهنگی چشم ودست ودقت.

*چند تصویر به دانش آموز نشان دهید و سپس آنها را پنهان کنید واز دانش آموز بخواهید به شما بگوید چه دیده است؟

* کلماتی را از متن دروس تهیه کرده و از دانش آموز بخواهید برای آنها تشدید ویا سرکش و...بگذارد.

* متنی را تهیه کنید و نقطه های کلمات آن را بردارید و از دانش آموز بخواهید نقطه ها را بگذارد.این کار را هم روی تخته کلاس می توانید انجام دهید و هم بصورت تایپ می توانید در اختیار دانش آموزان قرار دهید.

* از دانش آموز بخواهید جملات در هم ریخته را مرتب کند.

* از دانش آموز بخواهید کلماتی را که بیان می کنید بعد از شما تکرار کند.مثال: خانه-میز-لباس(مثال عددی: 6-8-9

سپس کلمات را کم کم به 7 کلمه و یا 7 عدد برسانید .(جهت تقویت دقت و حافظه).

* نوشتن صداهای اول و یا آخر کلمات و جمله سازی با آنها.مثال: آب صدای آخر آن (ب) است و دانش آموز میبایستی مثلا بنویسد(بار).وسپس با آن جمله بسازد.

* چشمان دانش آموز را ببندید و از سایر دانش آموزان بخواهید او را صدا بزنند.کودک می بایستی به طرف جهت صدا برود.

*چند تصویر را بصورت مرتب روی میز بچینید و سپس از دانش آموز بخواهید با دقت به آنها نگاه کند وچشمانش را ببندد.سپس جای یک و یا دو تصویر را عوض کنید تا دانش آموز به شما بگوید جای کدام تصاویر عوض شده است

* از دانش آموز بخواهید نام اشیاء داخل کلاس ،نام مدیر و معاون مدرسه،نام چند نفر از دوستان،آدرس و تلفن منزل،شماره تلفن همراه پدر دانش آموز،و...را برای شما بنویسد.

* تصویری را به دانش آموز نشان دهید و سپس آن را پنهان کنید.دانش آموز میبایستی جزییات تصویر را برای شما بگوید

*کلماتی را به دانش آموز دهید و از او بخواهید حد اقل 3 جمله برای آن بنویسد.

* شمارش معکوس توسط دانش آموزان ویا برعکس حرف زدن مثل:این زنگ علوم داریم=داریم علوم زنگ این

* زمانی که تمرکز دارند آنها را تشویق کنید.

* چند جمله روی تابلو بنویسید و یک کلمه اضافه هم در آن بنویسید و از دانش آموزان بخواهید که کلمه اضافی را پیدا کنند مانند:زنگ بعد روز ریاضی داریم.کلمه اضافی (روز) است

*خلاصه نویسی و تعریف مطلب ویا داستان توسط دانش آموز.

*لب‌خوانی کلمه‌هایی را که معلم بصورت شمرده بیان می کندتوسط دانش آموز.اگر این کلمات از وسایل داخل کلاس باشند بهتر است

* نوع پوشش و لباس دانش آموزان نیز بر ضعف دقت آنان موثر است مثلا پوشیدن لباسهایی که جلوی تحرک دانش آموز را میگیرد و یا لباسی که خیلی تنگ و یا خیلی گشاد است.

*محرک های محیطی که باعث حواس پرتی شما می شوند را حذف کنید.مانند بستن پنجره و درب کلاس و...

* معرفی دانش آموزان به مراکز مشکلات ویژه یادگیری شهرستان مربوطه.