حل مشکلات خانواده به شیوه ای اصولی

مذاکره چیست

مذاکره به پروسه ی رویارویی و صحبت طرفین شرکت کننده گفته می شود، که برای تعدیل مواضع خود و ارائه پیشنهادهای متفاوت و رسیدن به یک توافق مشترک صورت می گیرد. که مصالح مجموعه را برآورده می کند. ساده ترین نوع مذاکره میان دو نفر انجام می شود. اما عمولا مذاکره به تبادل پیشنهادات میان بیش از سه نفراتفاق می افتد. هر چه تعداد اعضا بیشتر باشد، با توجه به افزایش نقطه نظرات طرفین، مذاکره پیچیده تر می شود.  

فنون مذاکره در خانواده | عوامل مخرب

در بحث و مذاکره با اعضای خانواده،رفتارهای سمی می تواند، ضمن از بین بردن رابطه سالم میان اعضا، مذاکره را تخریب کرده و از مسیر آن خارج کند. در ادامه به تعدادی از این برخوردهای غلط اشاره می شود.

1-رفتار و برخورد تند

برای بیان یک موضوع حساس که دشوار به نظر می رسد، بهتر است نرم و مهربان شروع کنید و اجازه دهید دیگران با شما احساس راحتی بکنند. دنبال کردن مذاکره به روش سخت و تند باعث می شود، دیگران از ادامه بحث فراری باشند و احساس امنیت نکنند. در این شرایط مذاکره به خوبی پیش نخواهد رفت زیرا دیگر اعضا تمایلی به صحبت کردن نشان نمی دهند و حرف دلشان را نمی زنند. درواقع آن ها در لاک دفاعی خود فرو می روند.

برخورد تند و همراه با نقد باعث می شود، آنها احساس کنند مورد قضاوت ناعادلانه قرار گرفته اند. بنابراین برای رسیدن به مقصود خود باید ملاحظه به خرج دهید و طوری رفتار کنید، که دوست دارید با شما رفتار شود. درک دیگران و ایجاد فضای همدلی از اصول مذاکره خانوادگی و خصوصا مذاکره با کودکان است.

2-متهم کردن دیگران

گفت وگویی که با سرزنش و متهم کردن اطرافیان آغاز شود، به هیچ نقطه مثتبی ختم نمی شود. جملاتی که به وسیله آن ها دیگران را متهم به انجام کاری یا رفتاری می کنید، حس اعتماد و یکدلی را میان اعضای خانواده از بین می برد. روحیه مشارکت جمعی را نابود می کند و افراد را به تک روی می کشاند. در این شرایط مذاکره سازنده نخواهد بود و نتیجه دلخواه به دست نمی آید. به جای این که طرف مقابل را با جملات « تو خواستی» یا « توکردی» مخاطب قرار دهید و بار مسئولیت آن چه پیش آمده به گردن او بیندازید، سعی کنید، بحث را با این جملات شروع کنید: « به نظر من» یا «من فکر می کنم».
کمک کنید طرف مقابل درک کند که شما چطور به داستان نگاه می کنید و سعی دارید او را متوجه چه چیزی کنید. این که آن ها را متوجه دیدگاه خود کنید، خیلی موثر تر از گرفتن انگشت اتهام به سوی آن هاست. که باعث می شود، بحث به جایی نرسد و به بن بست برسید. سرزنش دیگران نه فقط مذاکره را بلکه رابطه را نیز به چالش و تخریب می کشاند.

3-نصیحت کردن

استفاده از این روش در مذاکره، باعث می شود، مخاطب شما از صحبت شما سلطه گری و ایرادگیری شما را برداشت کند. نصیحت کردن، جایگاه تساوی در مذاکره را تغییر می دهد و به عنوان روشی برای کنترل کردن افراد در نظر گرفته می شود. که مذاکره را از مسیر درست آن خارج می کند و ادامه ارتباط برای رسیدن به نتیجه متوقف می شود. پس سعی کنید تا از شما خواسته نشده از این روش استفاده نکنید. در مذاکره حرفه ای از نصیحت کردن پرهیز کنید.

4-انتقال بحث به افراد خارج از خانواده

درباره موضوعی که می خواهید درمورد آن مذاکره کنید، با افراد خارج از خانواده صحبت نکنید. سخن چینی درباره مشکل پیش آمده در خانواده، به مخاطبین شما حس خیانت می دهد. مشکل شما نباید به بیرون از محیط خانواده کشیده شود. شما با این کارتان حقوق دیگران را ضایع کرده اید و حرمت اعضای خانواده را شکسته اید. این موضوع جز حریم خصوصی آن ها است، که نباید توسط شما نادیده گرفته شود.
به جای اشتراک گذاشتن موضوع با دیگران، طی یک مذاکره با اعضای خانواده آن را به روش درست مطرح کنید و از آن ها بخواهید، با بحث سازنده در رفع آن به شما کمک کنند. گسترش مسئله به بیرون از محدوده خانواده می تواند، پیامدهای نامطلوبی داشته باشد و راه مذاکره بعدی را نیز مسدود کند. تعیین حد و مرز ها قبل از شروع مذاکره نیز مفید است.

5-کلمات مخرب در گفت وگو

شاید واقف باشید، که کلمات تاثیر زیادی در برقراری ارتباط و در بحث و گو دارد. با استفاده از کلمات نادرست، کارکرد مذاکره را از بین می برید و پیام هایی را انتقال می دهید، که خوشایند مخاطبین نیست و تمایل آن ها را نسبت به گفت و گو کاهش می دهد. دانستن چگونگی صحبت کردن و کاربرد درست کلمات به بهتر شدن روابط و صحبت سازنده میان اعضای خانواده کمک می کند. خوب صحبت کردن در مذاکرات یک اصل مهم است.

6-دنبال کردن پیروزی

اگر نیت شما از مذاکره این است، که دست آخر به هدف خود برسید و در مذاکره برنده شوید بدانید، مسیر درستی را انتخاب نکرده اید. حتی اگر تلاش شما منجر به برنده شدن باشد، به دنبال آن اعتماد و صمیمیت مخاطب و خانواده را از دست می دهید. به جای آن می توانید، با کوتاه آمدن نسبی به حقوق هم احترام بگذارید و مذاکره ای برد_برد را پیش ببرید. بکار بردن انعطاف در مذاکره، بهتر می تواند در رسیدن به توافق مشترک که مورد نظر هر دو طرف است، کمک می کند.

7-کاربرد اتمام حجت

زمانی که شما از روش اتمام حجت استفاده می کنید، به پیامدهای انجام نشدن خواسته خود اشاره می کنید و بنابراین برای خواسته خود به زور متوسل شده اید. به این طریق حق انتخابی برای طرف مقابل و آزادی در خانواده قائل نشده اید. در صورتی که معنای مذاکره یعنی رسیدن به توافق و توافق یعنی استفاده از حقوق و اختیارات و صحبت پیرامون آن ها برای رسیدن به یک نتیجه مشترک. محال است، که با این روش بتوانید به چنین نتیجه ای برسید. این نوع شیوه کارامد نبوده و به بنیان خانواده آسیب می رساند. اگر قصد دارید روابط خانوادگی سالمی داشته باشید، باید از اعمال زور به شیوه اتمام حجت دوری کنید.  

فنون مذاکره در خانواده

برای این که بتوانید در کانون خانواده صلح و آرامش برقرار کنید، باید به شیوه های صحیح تعامل اجتماعی، با یکدیگر بر سر خواسته های خود مذاکره کرده و به توافقی بینابین برسید، که در این راستا می توانید به نکات زیر توجه کنید:

1-نگاه به مسئله از زاویه دیگران

این جایگزینی کمک می کند تا شما بتوانید از زاویه دید دیگران به موضوع نگاه کنید و قبل از بیان موضع خود، آنها رو هم درک کنید و به این موضوع فکر کنید، که بیان موضع درخواستی شما چه تاثیری می تواند، بر جمع و وضعیت دیگران داشته باشد. زیرا بی توجهی به این مسئله ممکن است دیگران را دچار سوء تفاهم کند. یا به حقوق دیگران لطمه بزند.

2-زمان و مکان مناسب

وقت شناسی یکی از مهارت های ارتباطی است، که به گرفتن نتیجه بهتر کمک می کند. با دادن حق انتخاب برای تعیین زمان به طرف مقابل، حس نیت و ملاحظه خود را نشان دهید. به هر حال کسانی که مخاطب این گفتگو هستند، ممکن است مشغله داشته باشند. برای مکان نیز می توانید به این فکر کنید، چه مکانی ممکن است بازدهی جلسه را افزایش دهد و آن را پیشنهاد دهید. ضمن این که مکان گفتگو نباید جایی باشد، که تمرکز شما کم شود و یا تاثیر منفی روی بحث شما داشته باشد.

3- مهارت گفتگو

درایت شما در این جا یعنی این که ابتدا بتوانید نتایج و پیامد بحث را پیش بینی کنید و متناسب با آن آماده باشید و عمل کنید. دیگر این که بحثی را آغاز کنید، که شما یک سر داستان باشید و به شما ارتباط مستقیمی داشته باشد. سومین موردی که قبل از شروع مذاکره باید در نظر داشته باشید، درصد موفقیتتان درمذاکره و تاثیر گذار بودن این گفتگواست. اگر فکر می کنید نتیجه نمی دهد بیخودی خود را درگیر نکنید. در این رابطه می توانید از تجربیات یک مشاوره خانواده نیز بهره مند شوید.
پس از شروع گفتگو برای نتیجه گرفتن سعی کنید، ضمن بیان نقطه نظرات خود، نکات مثبت نتیجه دلخواه خود اشاره کنید تا شانس موفقیت خود را افزایش دهید. انسان موجودی سودمندگرا است، که درازای دریافت سودی مادی یا معنوی می تواند، راحت تر به مذاکره پاسخ مثبت بدهد. نظرات خود را به شیوه ای تحمیلی عنوان نکنید و سعی کنید پس زمینه خواسته شما، نوعی مشورت خواستن و تعامل دو طرفه سالم نشان داده شود. در ادامه برای درک بهتر مخاطب سعی کنید، یک نما از آنچه در ذهن شما است بدهید، تا آن ها از زاویه دید شما به موضوع نگاه کنند و بهتر صحبت شما را درک کنند.

4-  شنونده بودن

یک گفت و گوی سالم و اصول منطقی طوری پیش می رود، که تمام شرکت کنندگاه بتوانند دیدگاه خود را بیان کنند و امیدوار باشند، که شنیده می شوند. بنابراین سعی کنید ضمن صحبت در مورد خواستگاه خود،حرف های طرف مقابل را بشنوید. این کار باعث می شود، نقطه نظرات مخاطب هم در نظر گرفته شود. ممکن است نگاه جدیدی به شما بدهد. به درک تازه ای برسید. صحبت کردن بدون توجه به نظر دیگران فقط باعث ایجاد احساسات منفی می شود و بحث را یک سویه و بی نتیجه جلو می برد. اما اهمیت دادن به نگاه جمعی دیدگاه های بهتری ایجاد می کند و به حل مشکلات کمک می کند. 

5-تمرکز بر بحث

در جریان صحبت درباره مشکلات مورد بحث، ممکن است، گفتگو به حواشی کشیده شود و از بحث اصلی خارج شوید و زمان را از دست بدهید بدون این که از آن نتیجه بگیرید. بنابراین باید مراقب باشید و بر موضوع مذاکره متمرکز بمانید. از بیان مطالب متفرقه و دامن زدن به اختلافات در بحث های پیشین بپرهیزید. اگر نتوانید شرایط را کنترل کنید و جلسه سستی و انحراف پیش برود، امکان نیتجه گیری از مذاکره کاهش پیدا می کند.

6- آرامش

اگر بحث به خوبی پیش نمی رود و پیش بینی می کنید، اوضاع رو به وخامت است و ممکن است روابط خانوادگی را نیز تحت الشعاع قرار دهد، مذاکره را خاتمه دهید. ادامه دادن آن در وضعیت پیش آمده شرایط را بدتر کرده و طرفین مخاطب را به مذاکره بدبین می کند. حتی ممکن است به جرو بجث خانوادگی بینجامد. ممکن است دیگر برای صحبت کردن پیرامون مشکلات همکاری نکنند و از خود استقبالی نشان ندهند. پس تا جایی پیش بروید، که امیدی به گشایش در مشکل مطرح شده است و روابط و جریان مذاکره مسالمت آمیز پیش می رود.

7-پرداختن به موضوعات مورد توافق

در عین حال که ممکن است توافقی سر بعضی موضوعات حاصل نشود، اما در یک رابطه سالم خانواده علاقه مند است، کشمکش را به سمت توافق بر سر بعضی مسائل سوق بدهد و از آن نتیجه ای به نفع همه به دست آورد. بنابراین ببینید چه راه حلی وجود دارد، که طرفین بر سر آن به توافق می رسند و مورد قبول همه است. آن را پیش بکشید و بر سر آن به یک راه حل مشترک برسید. نتیجه مذاکره زمانی که به توافق بین اعضا می رسد، بین آن ها احساس صمیمیت و انرژی مثبت ایجاد می کند و برای تعاملات بعدی بهتر همکاری می کنند. برای این کار باید اصول مناظره در خانواده را بیاموزید.

8-  پذیرش دیگران

باید با این موضوع کنار بیایید، که افراد به شیوه های متفاوتی فکر و عمل می کنند و شما برای موفقیت باید به این تفاوت ها احترام بگذارید و آن را بپذیرید. اگر چه همین تفاوت ها باعث بحث های متعدد می شود. اما شما باید یاد بگیرید که با مدیریت صحیح جلوی بحث های بی مورد و مخرب را بگیرید و خود نیز از ورود بی اجازه به بحثی که ارتباطی با شما و زندگیتان ندارد خودداری کنید.  

سخن آخر

در تعاملات اجتماعی خود، چه اجتماع کوچک خانواده، محل کار یا انجمن و هر جامعه ی بزرگتری بکار گیری فنون مذاکره که ضمن تامین خواسته شما، منافع دیگران را تضمین کند، نیازمند مدیریت و درایت خاص و بهره برداری از مهارت های ارتباطی و کلامی است، که یادگیری و دقت در کابرد آن ها به موفقیت شما کمک می کند. در این رابطه می توانید از تجربیات مشاوره روانشناسی نیز بهره مند گردید.