اختلال اضطراب جدایی یکی از اختلال شایع دوران کودکی است که ممکن است در برهه های زمانی مانند زمان جدایی کودک از والد یا مراقب و شروع سن مدرسه خودرا بیشتر نشان دهد.
ممکن است برای شما نیز این سوال مطرح شود که چرا برخی از کودکان دچار اضطراب جدایی می شوند و برخی خیر؟
آیا اساسا تفاوت های بیولوژیکی منجر به ایجاد چنین اضطرابی می شود و یا عوامل محیطی نیز در آن نقش دارند؟
با ادامه ی مطلب همراه باشید تا شما را با مهم ترین نشانه هایی که خبر از اضطراب جدایی فرزندتان دارد بیشتر آشنا کنیم.
نشانه های اضطراب جدایی کودک در خانه
- آیا کودک تان دایما به هنگام جدایی از مراقبت کنندگان و یا خودتان دچار نگرانی و ترس می شود؟
- آیا کودک تان دایما نگران ان است که برای خودش و یا شما مشکل و یا حادثه ی ناگواری ایجاد شود؟ و یا شما را گم کند؟
- آیا کودک تان به دلیل نگرانی هایی مربوط به جداییدر مدرسه حاضر نمی شود؟
- آیا کودک تان برای شرکت در گردش، فعالیت های علمی و یا حتی بیرون رفتن، گردش و بازی بی میل است یا امتناع می کند؟
- آیا کودک تان در زمینه ی به تنهایی خوابیدن دچار مشکل است؟
- آیا خواب های آشفته ای در مورد جدا شدن می بیند؟
- آیا کودک تان در هنگام جدایی،شکایت های جسمی مداومی بروز می دهد؟
- آیا کودک در مدرسه نشانه ای بروز نمی دهداما در خانه نشانه های بیشتری از اضطراب را بروزمی دهد؟
نشانه های اضطراب جدایی کودکان در مدرسه
به عنوان والد و یا مربی کودک، لازم است با نشانه های زیر آشنا باشید و در صورت مشاهده ی آن ها، مراحل درمانی را برای کودک مضطرب و خانواده اش سریعا آغاز کنید.
- آیا کودک برای حضور در مدرسه دچار امتناع است و رفتارهایی مانند دیر آمدن و کج خلقی نشان می دهد؟
- آیا از ارتباط با همسالان امتناع می کند؟
- آیا در فعالیت های علمی و اجتماعی مدرسه، عزت نفس پایینی دارد و یا گوشه گیر است؟
- آیا کودک مشکلاتی در توجه و تمرکز و یا کامل کردن تکلیف دارد؟
- آیا کودک دچار اختلالات یادگیری و یا مشکلات شناختی شده است؟
روش های درمان
درمان این اختلال نیازمند انجام مداخلات روانشناختی، روانپزشکی، مداخلات خانوادگی و مدرسه ای می باشد.
بنابراین کار کردن صرف با کودک و یا استفاده ی صرف از دارو نمی تواند کافی باشد و درمان گروهی و سیستمی مورد نظر است.
به تعویق افتادن درمان می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در بخش های دیگر زندگی کودک مانند ارتباط با همسالان نیز شود.
همچنین اضطراب جدایی درمان نشده احتمال رنج و افسردگی را در کودکان بیشتر می کند.
همچنین اگر کودک احساس کند راهی برای کاهش اضطراب وجود ندارد، ممکن است افکار آسیب به خود نیز داشته باشد.
روش های درمان
- در خط اول درمان لازم است با چنین کودکی که احساس شکست، تنهایی، اضطراب و ناامیدی دارد، درمان فردی صورت گیرد.
- درمان فردی می تواند منجر به کاهش علایم و نشانگان شود و شرایط را بهتر کند.
- درمان شناختی رفتاری به منظور آموزش مهارت های جدیدی برای مقابله با اضطراب.
- راهنمایی والدین برای مدیریت کردن اختلال فرزندشان.
- مشاوره ی تحصیلی و روان درمانی گروهی
- مداخلات دارویی برای کودک دارای اضطراب جدایی چگونه است؟
- به طور کلی درمان دارویی با تمرکز بر داروهای ضدافسردگی خواهد بود اما میزان ان باید از طریق پزشک مشخص شود و تحت پیگیری مستمر قرار گیرد.
اقدامات خانگی برای درمان اضطراب جدایی
برای مدیریت شرایط فرزندتان در خانه نیازمند آن هستید که مهارت هایی را یاد بگیرید:
- در مورد اختلال کودک تان، علایم، احساسات و افکار او در این شرایط، اطلاعات کسب کنید.
در صورتی که بتوانید حالات او را درک کنید، رفتارهای آزار دهنده ی او را نیز بهتر درک خواهید کرد.
- به احساسات فرزندتان گوش دهید.
مراقب باشید تا در طی گوش دادن از توصیه و نصیحت استفاده نکنید. فقط و فقط به احساسات او گوش فرا دهید تا آرام تر شود.
- اضطراب خودتان را کنترل کنید.
کودک دارای اضطراب جدایی در حال همانند سازی با والد خود است. بنابراین در صورتی که شما را در مدیریت اضطرابتان ناتوان ببیند، با شما مدل سازی خواهد کرد و چیزی جز اضطراب بروز نخواهد داد.
- به آرامی و به شیوه ای غیر مستقیم به کودک تان یادآوری کنید که در امنیت است و در آخرین جدایی نیز اتفاق خاصی برایش نیفتاد.
- در صورتی که کودک تان نسبت به شما احساس وابستگی بیشتری دارد، اجازه دهید تا در زمان های جدایی مانند زمان خوابیدن، انتقال به مدرسه و.. همسرتان این کار را انجام دهد.
استفاده از والدی که کودک نسبت به او احساس وابستگی کمتری دارد می تواند فرایندهای انتقال را راحت تر کند.
- برای کودک تان توضیح دهید که در زمان مدرسه چگونه می تواند با شما در ارتباط باشد. همچنین طراحی فعالیت های لذت بخش نیز به او کمک می کند تا در مدرسه خوشحال تر باشد و زمان جدایی را راحت تر سپری کند.
- محدودیت هایی دوستانه، مستمر، پایدار و محکم وضع کنید.
به خاطر داشته باشید که کودک تان د مقایسه با کودکان مشابه، دچار اضطراب است. بنابراین با احساس او به اندازه ی کافی همدلی کنید و سپس، محدودیت لازم را قرار دهید.
به عنوان مثال بگویید” من می دونم که جدا خوابیدن برایت سخته و دلت برای مامان تنگ میشه اما الان بهت شب بخیر می گم و فردا بیدارت می کنم تا با هم یه صبحانه خوشمزه بخوریم”.
- به فرزندتان یاد دهد تا بدنش را با فنون ریلکسیشن آرام کند.
این تمرین می تواند شامل شمردن تا ده و یا آرام سازی بدن از طریق تجسم یک صحنه ی زیبا باشد.
به کودک تان یاد دهید که می تواند با استفاده از این روش ها اضطرابش را کمتر کند و علایم بدنی اش مثل تپش قلب و لرزش دست را بهتر مدیریت کند.
- به کودک تان کمک کنید تا احساس امنیت بیشتری را تجربه کند.
به عنوان مثال بهاو بگویید که ” ایرادی نداره برو مدرسه و اگر خیلی دلت تنگ شد به من زنگ بزنم یا از مدیر مدرسه اجازه بگیر و بیا پیشم”.
شاید در ابتدا لازم باشد تا زمان های بودن در مدرسه کم شود تا کودک متوجه شود که می تواند از جدایی جان سالم به در ببرد و خطری متوجه او نیست.
- از شرکت کودک در فعالیت های مختلف، حمایت کنید.
او را به فعالیت های جمعی در مدرسه تشویق کنید و لذت و خوشحالی تان را بیان کنید.
اگر به عنوان مربی، معلم و یا مشاور مدرسه با کودکی سر و کار دارید که از اضطراب جدایی رنج می برد لازم است تا در کنار درمان های فردی، گروه درمانی، مشاوره ی تحصیلی و گفت و گوی موثر با والدین کودک را نیز پیش ببرید.
همچنین لازم است تا مسئولین و معلمان را در جریان شرایط شناختی، احساسی و ادراکی کودک قرار دهید تا بتوانند وضعیت را بهتر مدیریت کنند و از روش های سنتی و غیر واقع بینانه دوری کنند.
در صورتی که اقدامات فوق به کاهش اضطراب جدایی فرزند شما منجر نشد بهتر است از یک روانشناس کودک مراجعه کنید.
