"انتخاب دوست در دوران نوجوانی"
به نام خدا
سلام عزیز!
انتخاب دوست در دوران نوجوانی نسبت به سایر سنین از اهمیّت بیشتری برخوردار است. چرا که در این دوران افراد بیش از هر زمان دیگری تحت تأثیر دوستان خود قرار می‌گیرند و هویت خود را حول محور ویژگی‌های آن‌ها شکل می‌دهند. به همین خاطر گروه دوستان در دوره نوجوانی می‌توانند روی شکل گیری شخصیت آینده افراد نیز نقش داشته باشند و تأثیرات دراز مدّتی را در زندگی آن‌ها ایجاد کنند.
اما عامل مهم در انتخاب صحیح دوست شناخت کافی از خود و توانایی تشخیص شخصیت دوستان است. اساساً برای رسیدن به این آگاهی باید کمی از دانش علم روانشناسی کمک گرفت. به همین دلیل مشاوره روانشناسی در مسیر خودشناسی می تواند بسیار کمک کننده باشد.
اهمیت انتخاب دوست در دوران نوجوانی :
دوستان در دوره نوجوانی حامیان بسیار مهمی برای افراد محسوب می‌شوند و می‌توانند به امنیت اجتماعی و روانی افراد کمک کنند. از جمله دلایلی که باعث می‌شود انتخاب دوست در دوران نوجوانی از اهمیّت بسزایی برخوردار باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- حضور در بین جمع دوستان احساس نیاز به تعلّق را در نوجوان ارضا می‌کند و می‌تواند منجر به افزایش احساس اعتمــاد به نفس نیز شود.
- اگر نوجوانان افراد سالمی را برای دوستی انتخاب کنند می‌توانند تجربیات مثبتی را در زمینه روابــط اجتماعی شکل دهند و به کمک همین روابط در کنار بلوغ جسمانی بــلوغ عاطفی، روانی و اجتماعی را نیز تجربه خواهند کرد.
- نوجوانان در فرایند انتخاب دوست با عقاید، ارزش‌ها، افکار و نقش‌های مختلفی آشنا می‌شوند که در فرایند هــویت‌یابی آن‌ها را هدایت می‌کند و در نتیجه در شکل گیری شخصیت آینده آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.
انتخاب دوست در نوجوانی | چگونه به نوجوان خود کمک کنیم؟
درست است که در این سنین نوجوانان به دنبال استقلال طلبــی بیشتری هستند و می‌خواهند خودشان در مورد روابط دوستی‌شان تصمیم بگیرند با این حال آن‌ها در این دوره همچنان به نظارت و حمایت‌های شما احتیاج دارند. در این شرایط این سؤال برای والدین پیش می‌آید که با این اوصاف چگونه می‌توانیم به فرزندمان در انتخاب دوست کمک کنیم. ما در ادامه به چند راهکار مؤثر در این زمینه اشاره کرده‌ایم.
تلاش برای داشتن روابط صمیمانه و نزدیک با نوجوان :
همین که شما به عنوان والدین بتوانید ارتباطات مثبتی با فرزند خود داشته باشید به خودی خود در روابط دوستانه فرزندتان تأثیر می‌گذارید. چرا که مطالعات نشان می‌دهند نوجوانانی که ارتبــاط موثر و موّفق با والدین خود دارند اغلب پذیرش بیشتری نسبت به توصیه‌های پدر و مادر خود در زمینه دوست‌یابی دارند و همچنین قادر هستند تا روابط سازنده‌تر و مناسب‌تری را با دوستان خود برقرار کنند.
به همین خاطر لازم است در سنین نوجوانی فرزندتان انعطاف‌پذیری بیشتری از خود نشان دهید و تلاش کنید تا روابط نزدیک‌تری با نوجوان خود داشته باشید. اگر احساس می‌کنید که تعارض‌ها و اختلافات زیادی بین شما وجود دارد که به ارتباطتان آسیب می‌زند مراجعه به یک روانشناس متخصص در حیطه خانواده می‌تواند به شما در جهت بهبود این اوضاع کمک کند.
ایفای نقش به عنوان الگویی سالم :
شما به عنوان والدین بیش از هر چیزی از طریق رفتارتان بر نوجوانان تأثیر می‌گذارید. در نتیجه به جای اینکه دائماً تلاش کنید تا فرزند خود را نصیحت کنید به دنبال این باشید که همانند یک الگوی مناسب در برابر او عمل کنید. برای مثال نتایج مطالعات روانشناسی نشان می‌دهند فرزندان والدینی که روابط دوستانه سالم‌تری دارند اغلب در فرایند دوست‌یابی و مــهارت های ارتباطی موفق‌تر هستند و می‌توانند ارتباطات اجتماعی مثبت‌تری را برقرار کنند. در نتیجه اگر شما دائماً در روابط دوستی خود شکست بخورید یا خواهان گـوشه گیری و انزواطلبی باشید نمی‌توانید آن‌گونه که باید روی فرزند خود تأثیر بگذارید.
تشویق نوجوان به ادامه دادن روابط سالم :
به جای اینکه تمرکزتان را روی موارد منفی بگذارید و دائماً بخواهید در مورد نبایدهای روابط دوستی به نوجوانتان هشدار دهید تلاش کنید تا در مسیر مقابل این گام بردارید. در واقع برای اینکه بتوانید رفتارهای اجتماعی مناسبی را در فرزند خود شکل دهید لازم است در مورد تــربیت نوجوان روی رفتارهای مثبت او متمرکز شده و آن‌ها را تشویق کنید و به انتخاب درست دوست در دوران نوجوانی حامی او باشید.
به این ترتیب هر زمان که می‌بینید فرزندتان روابط امنی را انتخاب می‌کند و رفتارهای مناسبی را از خود نشان می‌دهد در این باره به او بازخورد دهید و با حمایت خود این رفتارها را تقویت کنید. این سبک رفتاری به خودی خود احتمال انتخاب‌های نادرست را کاهش می‌دهد و نوجوان را در مسیر درست هدایت می‌کند.
سخن پایانی :
دوران نوجوانی با چالش های و تغییرات جسمی و روانی بسیاری همراه است. به همین دلیل بــحران نوجوانی مقوله پیچیده ای است که ممکن است مخاطراتی برای خانواده ایجاد نماید.
سؤالات متداول درباره انتخاب دوست در نوجوانی :
چرا نوجوانان دوست دارند بیشتر وقت خود را با دوستان بگذرانند و کمتر به بودن با خانواده ارزش قائل می‌شوند؟
این مسئله امری طبیعی در این دوران محسوب می‌شود چرا که نوجوانان در گذار از کودکی به بزرگسالی نیاز به استقلال بیشتری را در خود حس می‌کنند و به دنبال یافتن هویتی جدا و مستقل از والدین خود هستند به همین خاطر تلاش می‌کنند تا از طریق گروه دوستان به تعریف جدیدی از خود برسند و شخصیت دلخواه خود را شکل دهند. به همین خاطر تمایل بیشتری به گذراندن اوقات در کنار هم سن و سالانشان دارند و کمتر به جمع‌های خانوادگی علاقه نشان می‌دهند.
اگر بتوانید در این زمان انعطاف بیشتری از خود نشان دهید و ارتباط صمیمانه خود را با فرزندتان حفظ کنید به مرور تعادل به زندگی شما بازخواهد گشت و فرزندتان با گذر زمان و دست‌یابی به هویت دلخواه گرایش بیشتری به بودن در کنار شما خواهد داشت.
چگونه می‌توانم فرزندم را از دوستان ناباب دورنگه دارم؟
در این سنین برای آنکه بیشترین تأثیرگذاری را داشته باشید لازم است که نوع نظارت خود را بر فرزندتان تغییر دهید و همانند یک کودک با او برخورد نکنید. امر و نهی‌های مستقیم و افراطی باعث می‌شود که نوعی مقاومت در فرزندتان ایجاد شده و او هیچ‌گونه پذیرشی نسبت به حرف‌های شما نداشته باشد.
در این وضعیت بیش از هر زمان دیگری احتمال دارد که به سمت دوستان ناباب گرایش پیدا کنید. در نتیجه تلاش کنید تا نظارت غیرمستقیم را در پیش بگیرید. برای مثال ارتباط خود را با دوستان فرزندتان تقویت کنید و یا با خانواده‌های دوستان فرزند خود ارتباط برقرار کنید. این کار باعث می‌شود که بتوانید کنترل بیشتری بر این روابط داشته باشید.
امیدوارم مطالب برای شما مفید واقع شود.
باید اوج گرفت ...
ارادتمند
سعید پدرام راد
