با توجه به اینکه اساس آموخته های کودک در شش سال اول زندگی او شکل می‌گیردکسب مهارتهای اجتماعی در این دوره از اهمیت ویژه ای برخوردار است.گیری مهارت های اجتماعی به کودک کمک می‌کند که خود و دیگران را بشناسد،دوست بدارد اعتماد به نفس بیشتر و انتخاب‌های بهتری داشته باشد،مستقل تر شود مشکلاتش را با روش‌های دوستانه حل کند،تعامل مثبت و با دوام تری با دیگران داشته باشد،دیگران با او راحت باشند و در نهایت زندگی و آینده بهتری برای خود رقم بزندچرا که این مهارت ها در تمام لحظات زندگی او از زمین بازی تا کلاس و در خانواده و محل کار نقش دارند.بخش بزرگی از رشد و کسب مهارت های اجتماعی با بازی تامین می‌شود.از طریق بازی بچه ها کار گروهی مشارکت و رعایت نوبت را یاد می‌گیرند.
تعریف مهارت های اجتماعی
مهارتهای اجتماعی مجموعه رفتارهای فرا گرفته قابل قبولی است که فرد را قادر می سازد با دیگران رابطه موثر داشتهو از عکس العمل های نامعقول اجتماعی خودداری کنند.مهارت های اجتماعی را عبارت از مهارت هایی می‌داند که برای داشتن ارتباط مثبت با دیگران و پذیرش توسط آنها ضروری هستند،مهارت های روابط بین فردی و مهارت های اجتماعی باید هدفمند ماهرانه مرتبط متناسب با وضعیت و آموختنی باشند.
نمونه هایی از فعالیت های مربوط به برخی مهارتهای اجتماعی عبارتند از :
- مهارتهای کلامی استفاده از کلمات مودبانه و مناسب احترام گذاشتن به دیگران و وسایل آنها
- گوش کردن فعال مشارکت و همکاری شناخت احساسات خود و دیگران تصمیم گیری حل مسئله در تعامل با دیگران و مسئولیت پذیری.
- قوانین تقویت مهارت های ارتباطی
۱.ادب:
با توجه به این که استفاده از کلمات مودبانه در صحبت در ایجاد و ادامه دوستی بسیار موثر است.
کودکان را تشویق کنید که از کلماتی مثل: خواهش می کنم، متشکرم، ببخشید و متاسفم در تعامل با کودکان دیگر استفاده کنند.
وقتی می خواهند از وسایل آنها استفاده کنند از آنها اجازه بگیرند یا وقتی کسی به آنها محبت می کند از آنها تشکر کند
۲. مهارت های کلامی:
کودکان باید بتوانند در بحث ها شرکت کنند سوال بپرسند و نظر و احساس شان را بیان کنند.
۳. رفتار آرام را به کودک بیاموزید
از کودک بخواهید با صدای آهسته حرف بزند به دیگران القاب ندهد از خودش بخواهید راه حل پیشنهاد دهد.
۴. رفتار کودک را تحسین و تقویت کنید
زمانی که کودک مهارت جدید را برای حل و رفع اختلافات به کار می گیرد، زمانی که از تن دادن به دعوا خودداری می کند او را تحسین کنید.
زمانی که کودک راه حلی به جز مشاجره برای رفع مشکلش با دوستانش پیدا می کند به او پاداش دهید
۵. پیامدهای منفی اعمال کودک را به او نشان دهید
۶. مسئولیت های مختلف به کودکان بدهید تا آنها را انجام دهند
می‌توانید از کارهای سبک تر شروع کنید اگر مسئولیت خود را به درستی انجام نداده او را سرزنش نکنید.
بلکه برای بخشی از کار که درست انجام داده و یا تلاشی که کرده از او تشکر کنید و موقعیت‌های بیشتری برای مسئولیت دادن به او به وجود بیاورید.
۷. به کودکان توضیح دهید که اگر ما به دیگران احترام بگذاریم آنها هم به ما احترام می گذارند
۸. برای بسیاری از کودکان درک هیجان و احساسی که دارند راحت نیست
شاید کودکان بتوانند با شناخت علائم احساسات خود آنها را بیان کنند و احساسات دیگران را بشناسند و با آنها حمله کنند.
همدلی یعنی آگاهی از احساسات و نیازهای دیگران بچه هایی که همدلی کردن را یاد نمی گیرند
ممکن است هیچ وقت شکیبایی و احترام به دیگران را یاد نگیرند.
تکنیک های تقویت مهارت های ارتباطی موثر
۱.مسئولیتهای مختلفی به کودکان بدهید مسئولیت می تواند توزیع کاغذ نقاشی بین بچه‌ها
چیدن‌میز برای میان وعده، گذاشتن ظرف میوه، آب دادن به گلدان های کلاس و مراقبت از حیوانات باشد
۲. سعی کنید از موقعیت‌های روزانه مسائلی برای کودکان طرح و آنها را به حل آن تشویق کنید
و از آنها بخواهید راه حل های مختلفی ارائه دهند و آنها را امتحان کنند و ببینند به نتیجه می رسد یا نه
در زمانی که کودکان تلاش می کنند شما فقط راهنما باشید و بگذارید خودشان راه‌حل را پیدا کنند مخصوصاً در تعامل با دیگران
۳. ایفای نقش و نمایش:
کودکانی که ایفای نقش می‌کنند یا نقش بازی کردن دیگران را مشاهده می کنند فرصت می یابند
احساسات و رفتارهای خود را در شرایط و موقعیت های مختلف بشناسند و عملا آنها را تجربه کند موقعیت هایی مثل:
- اگر دوستم من را بزند یا با اسم بدی صدایم کند چه احساسی پیدا می کنم؟
- اگر دوستان از من بخواهد که کار بدی انجام دهم باید چه کار کنم؟
- اگر دوستم خوراکی اش را به من بدهد یا اجازه دهد با اسباب بازیش بازی کنم من چه احساسی پیدا می کنم
انتخاب موضوع و ویرایش : زينب معصوم زاده
