چرا استرس در کودکان به وجود می‌آید؟

استرس واکنشی نسبت به فشارهای محیطی و ناتوانی در برابر رفع آن‌هاست. از جمله عوامل بیرونی که می‌توانند منجر به استرس کودک شوند عبارتند از مشکلات در خانواده، فشارهای مدرسه، مشکل در برقراری ارتباط با گروه دوستان، مرگ نزدیکان و... .

استرس و اضطراب با ایجاد علائم ناخوشایند جسمانی و روانی می‌تواند برای هرکس در هر دوره سنی مشکل‌ساز شود و کودکان نیز از این مسئله مستثنی نیستند. در کودکان پیش دبستانی مسائل مربوط به خانواده به خصوص طلاق والدین استرس بسیار زیادی ایجاد می‌کند. اما هرچقدر که آن‌ها بزرگ‌تر می‌شوند مسائل اجتماعی نظیر مدرسه و گروه دوستان برایشان اهمیت بیشتری می‌یابد و در نتیجه این مسائل سهم بیشتری در اضطراب آن‌ها خواهند داشت. 

استرس در کودکان چه علائمی دارد؟

تشخیص اینکه آیا کودک تحت استرس و اضطراب قرار دارد کار آسانی نیست. چرا که کودکان به وضوح در مورد این احساسات صحبت نمی‌کنند و معمولاً علائم اضطرابی خود را در قالب مشکلات رفتاری دیگری نشان می‌دهند. برای آن که بتوانید استرس را در کودک خود تشخیص دهید، لازم است که به تغییرات رفتاری او توجه کنید. برخی علائم که در کوتاه مدت بروز می‌یابند نشانه‌های خوبی برای تشخیص استرس و اضطراب کودکان هستند. از جمله این علائم می‌توان به تغییرات خلقی، پرخاشگری، تغییر در الگوی خواب کودک و شب ادراری اشاره کرد.

هم‌چنین برخی از بچه‌ها علائم جسمانی خاصی از خود نشان می‌دهند. دل درد و سردرد از جمله علائم جسمانی رایجی هستند که بچه‌ها هنگامی که تحت فشار هستند آن‌ها را تجربه می‌کنند. علاوه بر همه این‌ها باید به علائم روانی کودکتان نیز توجه کنید. او ممکن است به خاطر استرسی که دارد دچار مشکلات تمرکز شود، افت تحصیلی کند و انزوا و گوشه‌گیری شود. در این شرایط بسیار اهمیت دارد که از یک روانشناس کودک مجرب کمک بگیرید تا شرایط روانی فرزندتان بیشتر مورد ارزیابی قرار بگیرد. اکثراً هنگامی که کودک دچار مشکل توجه می‌شود اختلالاتی نظیر بیش فعالی به ذهن می‌آید در حالی که در این میان نباید نقش استرس را نادیده گرفت.

تأثیر استرس بر مغز کودکان

مغز ارگان اصلی برای تجربه استرس و سازگاری با آن است؛ زیرا این مغز است که تهدیدها را پردازش می‌کند و پاسخ رفتاری مناسب را برای فرد تعیین می‌کند. در سال‌های اولیه رشد، یعنی در دوران کودکی مغز به سرعت در حال رشد است و نسبت به آسیب‌های محیطی بسیار حساس است. اگر مغز در این دوران به طور زودهنگام با استرس مواجه شود احتمال دارد در آینده  نسبت به استرس‌های زندگی آسیب‌پذیری بیشتری از خود نشان دهد. به این صورت که مدارها و انتقال‌دهنده‌های عصبی مرتبط با اضطراب در فرایند رشد دچار حساسیت افراطی می‌شوند. در نتیجه فرد رویدادها را بیش از اندازه به صورت تهدید تعبیر خواهد کرد.

به دلیل رخ دادن این تغییرات این کودکان معمولاً بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرند. هم‌چنین به دلیل ترشح بیشتر هورمون استرس یا همان کورتیزول بدن آن‌ها از ابتدا سیستم ایمنی ضعیف‌تری را شکل می‌دهد که باعث می‌شود بیماری‌های بیشتری به سراغ فرد بیایند.

 چگونه به کودک خود کمک کنیم؟

درست است که کودکان در مورد استرس و اضطراب‌های خود کم‌تر صحبت می‌کنند اما شما خود می‌توانید گفت و گو در این باره را آغاز کنید. به کودک خود نشان دهید که مایل هستید در این باره با او صحبت کنید و تحت هر شرایطی از او حمایت خواهید کرد. اگر علی رغم همه تلاش‌هایتان کودک تمایلی به صحبت کردن از خود نشان نمی‌دهد حتماً از یک مشاور و روانشناس کودک مشاوره بگیرید. روان‌شناس علاوه بر برگزاری جلسات فردی با کودک به شما نیز کمک خواهد کرد تا بتوانید علائم استرس را راحت‌تر در کودکتان تشخیص دهید و مهارت‌های مقابله با استرس را در او و خودتان تقویت کنید. 

برای دریافت مشاوره در زمینه استرس در کودکان می‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روان پدرام راد   از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 02634480414 و  با شماره  همراه 09358590780 تماس بگیرید.